ABD İhracat Kontrol Düzenlemeleri: Rusya’ya Kapsamlı İhracat Kontrolleri

24 Şubat 2022 tarihinde ABD Ticaret Bakanlığı, Sanayi ve Güvenlik Bürosu (“BIS”) aracılığıyla, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesine, Rusya’nın agresif askeri yeteneklerini sürdürmek için ihtiyaç duyduğu teknolojilere ve diğer öğelere erişimini ciddi şekilde kısıtlayacak kapsamlı bir dizi sıkı ihracat kontrolü uygulayarak yanıt vermiştir. BIS’ın bu aksiyonları, 2018 İhracat Kontrol Reformu Yasası (‘ECRA’) ve onun uygulama düzenlemeleri olan İhracat İdaresi Regülasyonu (‘EAR’) yetkisi altında gerçekleştirilmiştir.

Kısıtlamaların öncelikle Rusya’nın savunma, havacılık ve denizcilik sektörlerini hedef aldığı ve Rusya’nın hayati teknolojik girdilere erişimini keseceği, sanayi üssünün kilit sektörlerini körelteceği ve dünya sahnesinde etki yaratma konusundaki stratejik amaçlarını zedeleyeceği belirtilmiştir. BIS’in ve Hazine Bakanlığı’nın diğer eylemlerinin, Biden-Harris Yönetimi’nin Rus saldırganlığına hızlı ve sert tepkisinin bir parçası olduğu da vurgulanmıştır. Bu önlemler aynı zamanda, ihracat kontrol politikaları ve gereklilikleri konusunda Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği, Japonya, Avustralya, Birleşik Krallık, Kanada ve Yeni Zelanda arasındaki önemli iş birliğini de yansıtmaktadır. Ayrıca BIS tarafından, gerekirse Rusya’nın müteakip istikrarsızlaştırıcı eylemlerine dayanarak, ek sıkı ekonomik önlemler alınabileceği de belirtilmiştir.

Açıklanan ihracat kontrol önlemlerinin, ABD Ticaret Bakanlığı’nın ihracat yetkililerinin teknoloji de dahil olmak üzere ABD ürünlerine ve ayrıca ABD ekipmanı, yazılımı ve planları kullanılarak tek bir ülkeyi hedefleyen yabancı ürünlere yönelik en kapsamlı uygulaması olduğu belirtilmiştir. Bu eylemlerin diğer bazı ülkelerin eylemleriyle beraber, Rusya’nın savunma sanayi üssünü, askeri ve istihbarat servislerini destekleyebilecek öğelere erişimini kısıtladığı vurgulanmıştır.

ABD Ticaret Bakanı Gina M. Raimondo tarafından, ABD’nin müttefikleri ve ortakları ile kararlı ve yakın koordinasyon içinde hareket ederek, ABD’nin Rusya’nın demokratik olarak seçilmiş bir hükümete karşı saldırganlığına müsamaha göstermeyeceğine dair açık bir mesaj gönderdikleri belirtilmekle birlikte ABD Ticaret Bakanlığı’nın, Rusya’nın askeri yeteneklerini destekleyen ürünleri, yazılımları ve teknolojiyi kısıtlamak için ellerindeki her aracı kullanmaya devam edecekleri açıklanmıştır.

Ticaret Bakan Yardımcısı Don Graves ise ihracat kontrollerinin, Rus ordusunu kışkırtılmamış ve kabul edilemez saldırganlığını sürdürmek için ihtiyaç duyduğu teknolojilerden ve ürünlerden kesmek için ABD’nin küresel müttefikleri ve ortakları ile yakın istişare içinde geliştirildiğini belirtmiştir.

Bu kapsamda, İhracat İdaresi Ticaret Bakan Yardımcısı Thea D. Rozman Kendler, Rusya’nın son teknoloji ABD ve ortak ülke teknolojisine erişiminin duracağını, Rusya’nın savunma sanayi üssü ile askeri ve istihbarat servislerinin Batı yapımı ürünlerin çoğunu alamayacağını, hassas ABD teknolojisi kullanılarak yurtdışında üretilen çoğu ürünün bile Rusya’ya ihracatının kısıtlanacağını belirtmiştir.

BIS’in Rusya’ya yönelik ihracat kontrol önlemleri, Moskova’nın savunma, havacılık ve denizcilik endüstrileri için güvendiği hassas ürünler üzerinde bir reddetme politikası uygulamaktadır. Birçoğu daha önce Rusya’ya gönderildiğinde kontrole tabi olmayan bu öğeler arasında yarı iletkenler, bilgisayarlar, telekomünikasyon, bilgi güvenliği ekipmanları, lazerler ve sensörler yer almaktadır. Aynı tarihte ayrıca, BIS’in Teşebbüsler Listesi’ne eklenen 49 Rus askeri nihai kullanıcısına sıkı kontroller getirilmiştir. Avrupa Birliği, Japonya, Avustralya, Birleşik Krallık, Kanada ve Yeni Zelanda, büyük ölçüde benzer kısıtlamaları uygulama planlarını açıklamış ve ülkelerinde üretilen ürünler için yeni gereksinimlerden muaf tutulmuştur. BIS tarafından, bu güçlü uluslararası yanıtın Rus askeri ve savunma sektörü için ciddi sonuçları olacağı, Ukrayna halkıyla dayanışmanın açık bir mesajını gönderdiği ve bu çabaya başka ülkelerin de katılmasının beklendiği belirtilmiştir.

Türkiye’den Rusya’ya yönelik yukarıda kısıtlanan ürünlerin ihracatının da ABD düzenlemelerine tabi olduğu unutulmamalı ve bu kapsamda varsa lisans başvurularının titizlikle yeniden ele alınması önerilmektedir.

Şafak Herdem, Esra Temur